Monday, January 21, 2013

१० लाख यात्रु चढे केबलकार

Nameकाठमाडौं, १९ वैशाख- गएको वर्ष (२०६८) झन्डै १० लाख यात्रुले मनकामना नेपाल केबलकार चढेका छन् । केबलकार चढ्नेको यो संख्या २०६७ भन्दा झँडै १ लाख ५० हजारले बढी हो ।
यात्रु संख्या वृद्धिसँगै मनकामना केबलकारको कारोबार रकम र नाफा पनि बढेको छ । मनकामना केबलकार प्रालिका अनुसार १० लाख यात्रुबाट २६ करोडभन्दा बढी आम्दानी भएको छ ।
“अघिल्लो वर्षभन्दा स्वदेशी तथा विदेशी दुवै यात्रु बढेका छन्,” मनकामना केबलकार अप्रेसन इन्चार्ज सुनील कर्माचार्यले भने । माओवादी द्वन्द्व सकिई शान्ति–प्रक्रिया सुरु भएपछि केबलकार चढ्ने यात्रुको संख्या बढ्दै गएको छ ।
मनकामना नेपालको एकमात्र यात्रु बोक्ने केबलकार हो । काठमाडौंदेखि करिब १ सय किलोमिटरमा रहेको केबलकारबाट मनकामना मन्दिर दर्शन र मनोरञ्जनका लागि यात्रु जाने गर्छन् ।
२०६८ मा ९ लाख ८२ हजार ४ सय ८७ जनाले केबलकार चढेको तथ्यांक छ । कर्माचार्यका अनुसार केबलकार यात्रा गर्नेमा स्वदेशी ६० र विदेशी ४० प्रतिशत छन् ।
२०६७ मा ८ लाख ३८ हजार स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकले केबलकार यात्रा गरेका थिए । त्यस्तै, २०६६ मा ६ लाख ७९ हजार १ सय ८५ तथा ०६५ मा ५ लाख ९२ हजार ६ सय ५ ले यात्रा गरेको तथ्यांक छ ।
विगतमा १५ प्रतिशतमै सीमित हुने गरेको विदेशी पर्यटकको संख्या अहिले ४० प्रतिशतमा पुगेको छ । “अझै पनि केबलकार यात्रा गर्ने अधिकतम यात्रु स्वदेशी नै छन्,” कर्माचार्यले भने ।
यो मौसममा अत्यधिक गर्मी बढ्ने भएकाले भारतीय पयर्टक मनकामनालगायतका पर्यटकीय स्थलको दर्शन गर्न आउँछन् । विगतका दिनमा दैनिक २ हजारले केबलकार यात्रा गर्दै आए पनि अहिले बढेर ३ हजार नाघेको जानकारी उनले दिए ।
हालसम्म ६७ लाख यात्रुले केबलकारबाट आवातजावत गरेको तथ्यांक कम्पनीसँग छ । चितवनको कुरिनटारदेखि मनकामना मन्दिरसम्मको केबलकार दूरी ३.१ किलोमिटर छ ।
स्वदेशीका लागि प्रतियात्रु टिकट दर हाल ४ सय २५ रुपैयाँ कायम गरिएको छ । गत वर्ष भने ३ सय ९० रुपैयाँमात्रै थियो । स्थानीय व्यक्तिलाई भाडामा केही सहुलियत छ ।
सार्क मुलुकभित्रका पर्यटकलाई स्वदेशी यात्रुसरह टिकट मूल्य पर्छ भने त्यसबाहिरका पर्यटकले प्रतिटिकट १५ डलर तिर्नुपर्छ । कर्माचार्यका अनुसार विगत वर्षमा २४–२५ करोड रुपैयाँबराबरको कारोबार हुन्थ्यो । अहिले यात्रुसँगै कारोबार रकमको ग्राफ उकालो लागेको छ ।
केबलकारबाट हुने कुल कारोबारको १ प्रतिशत रकम स्थानीयले पाउने गरेका छन् । केबलकारले समेट्ने क्षेत्र चितवनको दारेचोक (कुरिनटार) र गोरखाको मनकामना नमुना गाविसले वार्षिक २५ लाख रुपैयाँसम्म पाउने गरेको कर्माचार्यले बताए । “स्थानीयलाई चौबीसै घण्टा आपतकालीन सेवासमेत दिइएको छ,” उनले भने ।
यो केबलकारले गोरखाको मनकामना धार्मिकस्थललाई जोडेको छ । २०५५ सालमा स्थापित केबलकारको लागत ४३ करोड थियो । स्थापनाको सात वर्षभित्रै लगानी उठाइसकेको जानकारी कर्माचार्यले दिए ।
साउन र भदौ महिना केबलकार यात्रुका लागि ‘अफसिजन’ मानिन्छ भने असोजदेखि पुनः सिजन सुरु हुन्छ । यात्रु सवारका लागि ३१ वटा केबलकार र सामान ढुवानीका लागि तीन फ्रेट क्यारियर छन् । यी केबलकार चलाउन ४ हजार ४ सय किलोवाट विद्युत् खपत हुन्छ । विद्युत्बापत कम्पनीले मासिक ३ लाख रुपैयाँ बुझाउने गरेको छ । एजेन्ट बनेर टिकट बेच्ने व्यवसायीले प्रतिटिकट ५ देखि १० प्रतिशत कमिसन पाउँछन् ।

वर्ष     यात्रु संख्या
२०६८    ९,८२,४८७
२०६७    ८,३८,०००
२०६६    ६,७९,१८५
२०६५    ५,९२,६०५
स्रोत : मनकामना केबलकार प्रालि


भारतीय पर्यटकको सङ्ख्या २५ प्रतिशत
गत आर्थिक वर्ष २०६८/६९ मा केबलकारमार्फत ९ लाख ६५ हजार पर्यटक गोरखाको धार्मिक पर्यटकीय तीर्थस्थल मनकामना मन्दिर भित्रिएका छन् । ती पर्यटकहरू नेपाल तथा भारतका भएको मनकामना दर्शन प्रालिका सहायक स्टेशन म्यानेजर उज्ज्वल शेरचनले जानकारी दिए । केबलकारबाट मनकामना दर्शन गर्नेको सङ्ख्या हरेक वर्ष १० प्रतिशतका दरले बढ्दै गएको सो कम्पनीले बताएको छ ।

शेरचनले भने, ‘केबलकारबाट मनकामना जानेमा भारतीय पर्यटकको सङ्ख्या भने २५ प्रतिशत रहेको छ ।’ उनका अनुसार पशुपतिनाथको दर्शन गरी पोखरा भ्रमणका लागि जानेमध्ये अधिकांश पर्यटक मनकामना भ्रमणका लागि जाने गरेका छन् । पोखरा जाने बाटोमा पर्ने र राजमार्ग नजिकैबाट केही मिनेटमा जान सकिने भएकाले पनि त्यसरी जानको सङ्ख्या बढेको उनको भनाइ छ ।

मनकामना भ्रमण गरिसकेका भारतीय पर्यटकहरूले फर्केर मनकामनाबारे जानकारी दिएकाले पनि भारतीय पर्यटकको सङ्ख्या बढेको हुनसक्ने उनले बताए । ‘हामीले अफसिजनमा आन्तरिक पर्यटकको सङ्ख्या कम हुने गरेकाले सङ्ख्या बढाउनका लागि केही वर्षअघि भारतका टेलिभिजन च्यानलहरूमार्फत प्रचारप्रसार गरेका थियौं’, सहायक म्यानेजर शेरचनले भने, ‘त्यसयता भने भारतीय पर्यटकले नै आफ्नो क्षेत्रमा मनकामना र केबलकारबारे प्रचार गरिदिएकाले सजिलो भएको छ ।’

मनकामना आएका भारत, मध्यप्रदेशका राजु मिश्राले साथीहरूमार्फतआफूले मनकामनाबारे थाहा पाएको र पशुपतिनाथको दर्शनपछि मनकामना दर्शन गरेर पोखरा जान लागेको बताए । भारतबाट आउने पर्यटकमा गैरहिन्दूको सङ्ख्या पनि निकै रहेको छ । मुस्लिम धर्मावलम्बीहरू पनि केबलकार चढ्न र मन्दिर दर्शन गर्नका लागि जाने गरेको स्थानीय व्यवसायीहरूले बताए । मनकामनामा होटल व्यवसाय गर्दै आएका दीपक श्रेष्ठका अनुसार ठाउँ हेर्न र केबलकारको आनन्द लिनकै लागि पनि गैरहिन्दूहरू मनकामना आउँछन् । सामान्यतः असोजदेखि वैशाखसम्मको समयलाई केबलकारको सिजन मानिन्छ ।

Thursday, January 3, 2013

‘यान्त्रिक पुललाई पर्यटकीय स्थलका रुपमा विकास गर्ने लक्ष्य छ’–श्रेष्ठ

पर्वत जिल्लाको सदरमुकाम कुश्माबजारलाई बागलुङ जिल्लाको बलेवा क्षेत्रसँग जोड्ने र खस्कँदै गएको व्यापार–ब्यावसाय र पर्यटनलाई सँगसँगै प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले निजी क्षेत्रको लगानीमा निर्माण थालिएको कुश्मा–बलेवा यान्त्रिक पुल निर्माण कार्य लगभग अन्तिम चरणमा पुगेको सन्दर्भमा कुश्मा–बलेवा यान्त्रिक पुल लि.का अध्यक्ष, पर्वत उद्योग बाणिज्य संघका निवर्तमान अध्यक्ष एवम् नेपाल उद्योग बाणिज्य महासंघका केन्द्रीय सदस्य श्री होमनारायण श्रेष्ठसँग सहारा न्यूज राष्ट्रिय दैनिकले गरेको संक्षिप्त कुराकानी ः–
ियान्त्रिक पुलको आवश्यकता किन महसुस गर्नुभयो ?
ँ पहिले–पहिले कुश्माबजारमा ब्यापार–ब्यावसाय राम्रो थियो । तर जब गाउँगाउँमा गाडीहरु पुग्न थाले तब सदरमुकामको ब्यापार पनि खस्कँदै गयो । बाहिरबाट आउने सामानहरु सिधै गाउँगाउँसम्म पुगेपछि कुश्मामा लामो समयदेखि ब्यापार ब्यावसायमा तल्लीन ब्यापारीहरु बिस्तापित हुनुपर्ने अवस्थासम्म पुग्न थाल्यो । घरभाडामा ब्यावसाय गर्नेले भाडा उठाउन सक्ने अवस्था समेत भएन अनि लगानी कसरी उठाउने ? यी विविध समस्या ब्यावसायीमाथि आएपछि सदरमुकामको ब्यापार प्रबद्र्धन तथा बिस्तार कसरी हुन्छ भनेर पर्वत उद्योग बाणिज्य संघ लागिरहेको थियो । हामीलाई पहिलेदेखिको विश्वास के थियो भने कुश्मासँग बागलुङ जिल्लाको दक्षिणी भेकलाई जोड्न सकिएमा पक्कैपनि कुश्माको ब्यापार–ब्यावसायको भबिष्य छ । सोही अनुरुप कुश्मा र बलेवा क्षेत्रलाई जोड्नका लागि हामीले धेरै समयदेखि राज्यको मुख ताक्यौ । म पर्वत उद्योग बाणिज्य संघको अध्यक्षमा निर्वाचित भएपछि कुश्माको बजार बिस्तारका लागि पहिलो चरणमा बिभिन्न रणनीतिहरु अगाडि सारेको थिएँ । त्यसमा राज्यलाई निरन्तर रुपमा झक्झ्क्याउने काम गरेका थियाँै ।मेरै नेतृत्वमा धेरै पटक बिभिन्न मन्त्रालयका मन्त्री, सचिव प्रमुख राजनीतिक दलका नेताहरुलाई भेटेर हाम्रा मागहरु राख्ने प्रयास पनि ग¥यौ तर निजी क्षेत्रको आवाजलाई राज्य होस् वा राजनीतिक दलका नेताहरुले सुनुवाई गरेनन् । सुरुमा हामीले बागलुङको दक्षिणी भेकका डेढ दर्जन गाविसलाई प्रत्यक्ष रुपमा कुश्माबजारसँग जोड्नका लागि कुश्मादेखि बलेवासम्मको झोलुङ्गे पुलको आवश्यकता देख्यौं र त्यसका लागि धेरै पहल ग¥याँै तर हामी थाक्नेसम्म अवस्थामा पुग्यौँ । कुश्मादेखि बागलुङ्गको भैरबस्थानसम्म केबुलकार निर्माणको कुरा पनि बेलामौकामा चर्चामा आउने गरेको थियो । तर ठोस निर्णयमा पुग्न सकेका थिएनौ । राज्यबाट हाम्रो मागको सुनुवाई नहुने अवस्था देखेपछि बलेवाक्षेत्रलाई त कुश्मासँग जोड्नु नै थियो, त्यसैले हामीहरुले तनहुँको कोत्रेमा यान्त्रिक पुलबाट मान्छे आवतजावत गरेको कुरा सुन्यौँ र पर्वत उद्योग बाणिज्य संघका अध्यक्ष रामकृष्ण कर्माचार्यको नेतृत्वमा संघका पदाधिकारी, सदस्य, पूर्व अध्यक्ष तथा सल्लाहकारहरुको टोली उक्त पुल अवलोकनका लागि गएका थियाँै । त्यसपछि हामीले सम्भाब्यता अध्ययनका लागि बिज्ञ बोलाएर अध्ययन गरिसकेपछि सम्भव छ भन्ने लागेर नै निर्माण प्रक्रिया सुरु गरेका हौँ ।
िनिजी लगानीकर्ताहरुलाई समेटेर यान्त्रिक पुल निर्माण हु“दैछ । कस्तो अनुभव संगाल्नुभा’को छ ?
ँ सुरुवात गर्ने हो भने र दत्तचित्त भएर निजी क्षेत्र अगाडि सर्ने हो भने निजी क्षेत्रले पनि ठूलो काम गर्न सकिने रहेछ । पर्वत उद्योग बाणिज्य संघले थालेको यस अभियानलाई सफल गराउनका लागि शेयर रकम संकलन गर्ने कुरामा होस् वा अन्य भौतिक तथा नैतिक सहयोगमा होस् सबैले उत्साहपूर्वक गर्नुभएको सहयोगले यान्त्रिक पुल निर्माण मात्र होइन अन्य काम गर्न समेत सकिने मैले यस यान्त्रिक पुल निर्माणबाटै अनुभव प्राप्त गर्न पाएँ । हामीले राज्यको मुख ताकेर राज्यले बनाइदिन्छ भनेर बसेको भए आज हामी यो खुशीमा रहने थिएनौँ । निर्माण सुरुदेखि नै सदरमुकाम कुश्मामा पाल्नुहुने विशिष्ट ब्यक्तिहरु समेत पुल निर्माणस्थलसम्म आएर अवलोकन गर्ने क्रमले हामीलाई थप उर्जा र उत्साह मिलेको अनुभव गरेका छौँ ।
ियान्त्रिक पुलमा चाहिने भन्दा बढी लगानी फसाइएको, समितिले मनपरी खर्च गरेको र लगानी गर्ने धेरै भएपनि केही ब्यक्तिले मात्र हालीमुहाली गरेको भन्ने सुनिन्छ नी ?
ँ कुश्मा–बलेवा यान्त्रिक पुल निर्माणको लागि आवश्यक पर्ने जग्गा, भवनमा मात्र लगानी गरिएको छ । बलेवातर्फ आवश्यक भन्दा बढी जग्गा खरिद गर्नुको कारण त्यहाको पूर्वाधार निर्माण, पर्यटनलाई आकर्षक गन्तब्य बनाउनको लागि बलेवाक्षेत्रमा बढी जग्गा खरिद गरिएको हो । उक्त जग्गाको सम्पूर्ण डिजाइन गरिसकेपछि बढी लगानी भए–नभएको देख्न पाउनुहुनेछ । शेयर सदस्यले निर्माण सम्पन्न हुँदासाथ पारदर्शी रुपमा मनपरी खर्च गरे–नगरेको सबै थाहा पाइहाल्नुहुन्छ नि । हालीमुहालीको कुरा छ शेयर संख्या ४२७ भएपनि काम गर्ने जिम्मा निर्माण कार्यसमितिलाई भएकोले निर्माणको काममा कार्यसमितिले बैठक गरी कहाँ ? कति खर्च गर्ने सोचबिचारका साथ काम गरेको छ । आवश्यक रुपमा खर्च गरेको छ–छैन त्यसको आर्थिक लेखा हेर्नको लागि पनि सम्पूर्ण शेयर सदस्यहरुलाई हार्दिक अनुरोध गर्दछु ।
ियसको निर्माणपछि ब्यावसायिक भविष्य कत्तिको देख्नु भएको छ ?
ँ ब्यावसायिक भविष्य र आवश्यकता देखेर नै यान्त्रिक पुल निर्माण थालेका हौँ । पुल निर्माण भएपछि बागलुङ जिल्लाको दक्षिणी भेकका १६ भन्दा बढी गाविसबासीलाई यो पुल अत्यन्त लाभदायक हुनेछ । तीन मिनेटमा पार हुने बाटोलाई कोही पनि घण्टौँ हिँड्ने कुरा आउँदैन । अहिले पनि दैनिक रुपमा बलेवा क्षेत्रबाट सदरमुकाम कुश्मासम्म झण्डै पाँच सय भन्दा बढी मानिस बिभिन्न कामले आउने गरेका छन् । यान्त्रिक पुल निर्माण भएपछि उनीहरु पैदल हिँडेर आउने कष्ट भोग्न बाध्य हुने छैनन् । तपाईहरु नै गएर हेर्नुस् पुल निर्माण नहुँदै पनि अहिले दैनिक ५०आँै जना अवलोकनका लागि आउने गरेका छन् । पुल निर्माण भएपछि त्यो संख्या सयौँ पुग्ने अनुमान हामीले गरेका छौँ । उनीहरु पुलमा ओहोर–दोहोर पक्कै पनि गर्नेछन् । यान्त्रिक पुलले आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकलाई समेत आकर्षित गर्नका लागि सहयोग पुग्नेछ । हरेक जिल्लाका उद्योग बाणिज्य संघमार्फत तथा बिभिन्न सञ्चारमाध्यममार्फत प्रचारप्रसार गरिरहेका छौँ । बढ्दो पर्यटनसँगै दुई दशकदेखि बन्द रहेको बलेवा बिमानस्थल पनि सञ्चालनमा आउन मद्दत गर्नेछ । त्यसैले ब्यावसायिक भविष्यको लागि पुलका शेयर सदस्य तथा हाम्रा शुभचिन्तक महानुभावले कुनै चिन्ता लिनुपर्ने आवश्यकता मैले देख्दिन ।
िहालैमात्र कुश्मा–कैया झोलुंगे पुल समेत निर्माण प्रक्रियामा रहेकोले यान्त्रिक पुल ओझेलमा पर्ने र लगानी खेर जाने त हैन ?
ँ हाम्रो प्रतिष्पर्धा भनेको कुश्मा–कैया झोलुङ्गे पुलसँग होइन । हाम्रो प्रतिष्पर्धा भनेको मनकामना केबुलकार चढ्नका लागि आउने पर्यटकलाई कसरी यहाँ ल्याउने भन्ने हो । कुश्मा–कैया झोलुङ्गे पुल निर्माण हँुदैमा यान्त्रिक पुल प्रभावित हुने र ओझेलमा पर्ने भन्ने नै हुँदैन । हामीले यो यान्त्रिक पुललाई ओहोर–दोहोरको साधनका रुपमा मात्र नबनाएर एउटा प्रसिद्ध पर्यटकीय स्थलका रुपमा विकास गर्ने योजना बनाएका छौँ । त्यसैले मेरो लगानी खेर जान्छ की भन्ने चिन्ता कसैले पनि नपाल्नुहुन सम्पूर्ण शेयर सदस्यमा हामी विश्वास दिलाउन चाहन्छौँ ।
ियत्रो जम्बो टोली छ, सञ्चालनपछि निरन्तरतामा कठिन हुन्छ जस्तो लाग्दैन ?
ँ शेयर सदस्य जम्बो हुँदैमा सञ्चालनमा कठिनाई आउँछ जस्तो मलाई लाग्दैन । किनकी जुनसुकै संस्था चलाउनका लागि पनि सिष्टम र प्रक्रियाअनुरुप अगाडी बढाउने हो भने त्यो समस्याको बिषय नै होइन । शेयर सदस्य धेरै हँुदा विभिन्न संघसंस्थाहरु डुबेको, बन्द भएको हामीले पनि देखेका छौँ । तपाईँहरुले पनि देख्नुभएको होला तर यान्त्रिक पुलको सवालमा त्यो हुन हामी कुनै हालतमा पनि दिँदैनौँ । यान्त्रिक पुललाई जिबन्त र निरन्तरता दिनु भनेको पर्वत जिल्लाका उद्योगी ब्यावसायीको इज्जत मात्र होइन, यो त मुलुकका विशिष्ठ घरानाका ब्यक्तिसँग पनि जोडिएको विषय हो । नेपाल उद्योग बाणिज्य महासंघमा अध्यक्षसहितका पदाधिकारी र निवर्तमान अध्यक्षसहित पूर्व पदाधिकारीले समेत पर्वत उद्योग बाणिज्य संघलाई प्रोत्साहनका लागि यान्त्रिक पुलमा लगानी गर्नुभएको छ । हामी के भन्न सक्छौँ भने सिङ्गो निजीक्षेत्रको प्रतिष्ठासँग जोडिएको यान्त्रिक पुललाई विधि, विधान र प्रक्रियासम्बत रुपमा अगाडि बढाउने भएको हँुदा निरन्तरतामा शेयरधनी धेरै हँुदैमा कठिनाई हुन्छ भन्ने मलाई लाग्दैन ।
ियान्त्रिक पुल सञ्चालनमा आएपछि कुश्माबजारको ब्यापारिक भविष्य उकासिन्छ भन्ने के आधार छ ?
ँ मैले अगाडि पनि भनिसकँे । अहिले धेरैजसो सामानहरु सडकमार्गमार्फत बागलुङबजारबाट नै बलेवा क्षेत्रमा जाने गरेको छ । पुल निर्माणभएपछि छिटो र छरितो रुपमा कुश्माबजारबाटै सामान त्यसक्षेत्रसम्म पुग्न सक्नेछ । छिटो र छरितोको हिसाबले पनि दक्षिणी बागलुङका डेढ दर्जन गाविसबासीलाई कुश्माबजारसँगको सम्बन्ध नबढाइकिन सुखै छैन । गाउँगाउँमा सडक खुलेपछि ब्यापारिक साख गिर्दै गएको कुश्माबजारले त्यसक्षेत्रसँग आफ्नो ब्यापारब्यावसाय अगाडि बढाउन सहज पनि हुनेछ भने अर्कोतर्फ पुलमा अवलोकनका लागि समेत आउने आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकले समेत चहलपहल बढाउने भएको हुँदा यहाँको ब्यापारिक भविष्य उकासिनेमा हामी ढुक्क छाँै ।
िहालसम्म कति रकम उठ्यो, कति खर्च भयो र कति बा“की छ ?
ँ अहिलेसम्म ३ करोड ७० लाख रुपैया संकलन भएकोमा दुई करोड ९५ लाख खर्च भएको जानकारी र बाँकी रहेको ७५ लाख कुश्मास्थित पश्चिमाञ्चल फाइनान्समा कुश्मा–बलेवा यान्त्रिक पुल लि.को खातामा रहेको जानकारी गराउँछौ ।
िअब कति काम बा“की छ ? कहिलेदेखि सञ्चालनमा आउने लक्ष्य राख्नुभएको छ ?
ँकुश्मा–बलेवा यान्त्रिक पुलको अब झण्डै पाँच प्रतिशत काम बाँकी रहेको अनुमान गरेका छाँै । यही मंसिर महिनाभित्र परीक्षण गरी सञ्चालनमा ल्याउने लक्ष्य लिएका छौँ ।
ियान्त्रिक पुल सञ्चालनमा आएलगत्तै कम्पनीले थप केही काम गर्दैछ की ?
ँ पहिलो कुरा त निर्माणाधीन यान्त्रिक पुल निर्माण गरी सञ्चालनमा ल्याउन दिनुस् । कुश्माको प्रबद्र्धनका लागि यान्त्रिक पुल र यान्त्रिक पुलको प्रबद्र्धनका लागि अन्य आवश्यक पूर्वाधार निर्माण गर्ने कुरा त छँदैछ ।
िअन्त्यमा तपाईले भन्नेपर्ने केही छुट्यो की ?
ँ धेरै कुरा त माथि नै आइसकेका छन् । यो निजी क्षेत्रले लगानी गरेर कामको अनुभव लिने अवसर पनि मिलेको छ । पुलका विषयमा अनावश्यक टिका–टिप्पणी बाहिर नगराँै, पुल सञ्चालन गरी जीवन्तता दिनका लागि आ–आफ्नो ठाउँबाट सहयोग गर्न आग्रह गर्दै, यस सहारा न्यूज राष्ट्रिय दैनिकले मेरा भनाईहरु प्रकाशन गर्ने जुन अवसर प्रदान गरेको छ त्यसलाई मेरो र कुश्मा–बलेवा यान्त्रिक पुलको तर्फबाट पनि हार्दिक धन्यबाद दिन चाहन्छु ।

Wednesday, January 2, 2013

चम्पादेवीमा केबलकार

चम्पादेवीमा केबलकार

रबिन्द्र मिश्र

केबलकारले जोडेपछि चम्पादेवीको चुचुरोलाई हिन्दू र बौद्ध धर्मको यस्तो अतुलनीय कलात्मक र ऐतिहासिक संगम स्थल बनाउने थिएँ जहाँ पुग्न फ्रान्समा आइफल टावर चढ्नजस्तै बाह्रै महिना भिड लाग्ने थियो।
गत बुधवार (२६ जेठ) यही दैनिकको अग्रपृष्ठमा काठमाडौंको उत्तरतर्फ रहेको शिवपुरी पहाडमा केबलकार निर्माणको प्रस्तावबारे समाचार छापिएको थियो। केबलकारसम्बन्धी त्यस समाचारले मेरो ध्यान बढी आकर्षित किन गर्‍यो भने त्यसको केही अघिमात्र मैले एकजना अर्बपति नेपाली व्यापारीलाई काठमाडौंको दक्षीणमा पर्ने अर्को पहाड चम्पादेवीमा केबलकार र 'एडभेन्चर पार्क' निर्माण गर्न पहल गर्नुभए कति राम्रो हुनेथियो भनेर सुझाएको थिएँ।


हाम्रो पुस्ता नेपालका विफल पुस्ताको शृंखलामा पर्छ। यसले राजनीतिक, सांस्कृतिक कुनैपनि क्षेत्रमा ऐतिहासिक महत्वका कुनै पनि गर्वयोग्य काम गरेर देखाउन सकेको छैन। राजनीतिमा आएका सैद्धान्तिक परिवर्तन आफैँमा उपलब्धि होइनन्। सांस्कृतिक पक्षमा हेर्दा नेपाली इतिहासको यस कालखण्डमा आजभन्दा सय वर्षपछि पनि पर्यटकीय र साँस्कृतिक महत्व राख्ने केही बनेको छ भने त्यो तिब्बतबाट नेपाल आएका बौद्धमार्गीले ठाउँठाउँमा बनाएका भव्य बौद्ध गुम्बामात्र देखिन्छन्।



तिनले तिब्बती या नेपाली असाधारण कलात्मक इतिहासलाई निरन्तरता दिन सकेका त छैनन् तैपनि केही हुन नसकेको समयमा जे भएको छ त्यसलाई धन्य भन्नैपर्छ। सरकारी स्तरबाट त त्यस्ता महान् काम हुने संभावना अझ धेरै वर्षसम्मका लागि अत्यन्त न्यून देखिन्छ। यस्तो परिस्थितिमा त्यस्ता काम गर्नसक्ने एउटै वर्ग धनाढ्य व्यापारी हुन्। उदाहरणका लागि काठमाडौंको पूर्वमा अवस्थित साँगामा आउँदो साता राष्ट्रपति रामवरण यादवबाट उद्घाटन हुन लागेको १०८ फिट अग्लो कैलाशनाथ महादेवको मूर्ति निर्माण र त्यसको वरिपरि फैलिएको ठूलो क्षेत्रको विकासका लागि उद्योगपति कमल जैनले करोडौं खर्च गरेका छन्। एकजना व्यापारीबाट भएको त्यो अद्वितीय काम हो।



चम्पादेवीको सपनालाई मैले कैलाशनाथ महादेवको भन्दा पनि ठूलो परियोजनाका रूपमा लिने गरेको छु। त्यसैले, मौका पर्ने बित्तिकै मेरो घरको छतबाट म भद्र सौन्दर्य छरेर थपक्क बसेकी चम्पादेवीलाई हेर्दै आफ्ना सपना बुन्ने गर्छु। चम्पादेवीलाई हेर्दा मलाई स्वीटजरल्यान्डका त्यस्तै पहाडमा निर्मित कयौं केबलकार र 'एडभेन्चर पार्क'हरूको सम्झना हुन्छ। म सोच्छु, पैसा भैदिएको भए म पनि चम्पादेवीमा केबलकार निर्माण गर्ने थिएँ र त्यस योजनालाई व्यापारिकरूपमा अझ फराकिलो पार्ने थिएँ। चम्पादेवीको चुचुरातर्फको यात्रालाई बीचमा एकपल्ट ‘ब्रेक' लगाइदिने थिएँ र त्यहाँ स्वीटजरल्यान्डमा जस्तै गजबको 'एडभेन्चर पार्क' निर्माण गर्ने थिएँ। त्यस्तो पार्क निर्माणको लागत तुलनात्मकरूपमा कम हुन्छ। किनभने तिनमा रूख, काठ, सिक्री, डोरी जस्ता सामग्रीको प्रयोग गरिएका हुन्छन्। साथमा रेष्टुराँ, दृश्यावलोकन स्थल आदि त हुने नै भए। त्यहाँ अहिले नै चम्पादेवी माईको मन्दीर र एउटा स्तुप छ।



त्यसैले, दोस्रो खण्डको यात्रामा केबलकारबाट चम्पादेवीको चुचुरोमा पुगेपछि चाहिँ म करोडौं खर्च गरेर कलात्मक परिसरभित्र भव्य र हाम्रो इतिहासको कलात्मक स्तरसँग मिल्दोजुल्दो चम्पादेवी मन्दिर र बौद्ध स्तुप निर्माण गर्ने थिएँ, जसले कलाविहीन नेपाली इतिहासको यस कालखण्डको रिक्ततालाई केही हदसम्म भए पनि पूर्ति गरिदिने थियो। हामीकहाँ मल्ल काल र केही हदसम्म राणाकाल यता कुनैपनि उल्लेखनीय कलात्मक र ऐतिहासिक धार्मिक केन्द्र निर्माण भएका छैनन्। त्यसैले, चम्पादेवीको चुचरोलाई हिन्दू र बौद्ध धर्मको यस्तो अतुलनीय संगम स्थल बनाउने थिएँ जहाँ भक्तजन अनि संस्कृति र प्रकृतिप्रेमीहरू नगईकन धरै पाउने थिएनन्। काठमाडौं आउने पर्यटकले नजिकै रहेको चम्पादेवी नगए फ्रान्स गएर आइफल टावर नगएजस्तै नेपाल भ्रमणलाई अपूर्ण संझिने थिए। आइफल टावर चढ्न हरबखत स्वदेशी र विदेशीको लाम लागेजस्तै चम्पादेवी पुग्न बाह्रैकाल बाह्रै महिना भिड लाग्ने थियो। राम्रा होटेल, सुन्दर हिमाल र पहाड अनि टे्रकिङ र राफ्िटङले मात्र पर्यटक आकर्षण गर्न खोज्नेको भिडमा चम्पादेवी आयोजना अतुलनीय कला, धर्म, संस्कृति, सौन्दर्य र पर्यटनको एउटा गजबकै व्यापारिक नमुना हुनेथियो।



त्यो देशकै लागि ठूलो योगदान हुनेथियो। मानदेवले चाँगुनाराण बनाए भनेर सदियौंपछि पनि हामीले संझिएजस्तै भावि पुस्ताले पनि चम्पादेवी मन्दीर र स्तुपको निर्मातालाई सदा सम्झिरहने थिए। तर विडम्बना, म आफ्नो डेराको छतमाथि बसेर त्यो सपना बुनिरहेको थिएँ। आफ्नासामर्थ्य नभएकाले मैले मेरो सपना नेपालका लागि सधैँ सुन्दर सपना बुन्ने र ती मध्येका कयौंलाई चरितार्थ पनि गर्ने एकजना अर्बपति नेपालीसँग बाँडेको थिएँ। उनले मेरो सल्लाहलाई कति गम्भीरतापूर्वक लिए, त्यो चाहिँ मलाई थाहा भएन।


मनकामना केबलकार नेपालको परिप्रेक्षमा एउटा अत्यन्त गर्वयोग्य अग्रसरता थियो। अझ गर्वयोग्य के भने, आधुनिक शौचालय र सरसफाइको कमै ज्ञान भएका सयौं नेपाली जाने सो केबलकार परिसरलाई उदाहरणीय ढंगबाट सफा र व्यवस्थित राखिएको छ। त्यहाँ प्रवेश गरेपछि युरोपकै कुनै केबलकार परिसरभित्र प्रवेश गरेझैं लाग्दछ। हाल शिवपुरीमा केबलकारको प्रस्ताव गर्ने यती एयरलाइन्सका संचालक आङछिरिंग शेर्पा पनि एकजना सफल उद्यमी हुन्। उनले गरेको काम पनि यत्तिकै स्तरीय हुने अपेक्षा गर्न सकिन्छ। शेर्पाले व्यवसायको साथसाथै यती एयरलाइन्समार्फत् प्रशस्त सामाजिक काम पनि गरेका छन्। यस स्तम्भकारको उनलाई आग्रह के भने, शिवपुरीमा केबलकार निर्माण गर्ने प्रस्ताव सदर भयो भने त्यसलाई केबलकार व्यवसायका रूपमा मात्र नलिएर एउटा महान् ऐतिहासिक आयोजनाका रूपमा लिइदिए चम्पादेवीको सपना शिवपुरीमा कार्यान्वयन हुनसक्थ्यो।


प्रशंगवश यो स्तम्भ केबलकारबाट सुरु भयो। तर यहाँ चर्चा गर्न खोजिएको मूल विषयचाहिँ के हो भने देशमा सरकारले गरिदेला भन्ने स्थिति छैन। त्यसैले, यस्तो अवस्थामा व्यापारीहरू स्वयं अलि बढी सिर्जनशील भइदिने हो भने उनीहरूले व्यक्तिगत नाफा आर्जन गर्नुका साथै आफ्नो छवि निर्माण त गर्थे नै, संगै यो काठमाडौं खाल्डो र देशका अन्य ठाउँमा धेरै राम्रा काम पनि हुनेथिए।


केही समयअघि मैले काठमाडौंको मुटुमा अवस्थित कमलपोखरीलाई स्थानीय तहमै सुन्दर तलाउका रूपमा कसरी विकास गर्न सकिएला भनेर लेखेको थिएँ। त्यसपछि सो पोखरीबारे कतिपयले प्रशस्त चासो देखाए तर काम चाहिँ अहिलेसम्म केही भएको छैन। काठमाण्डौं उपत्यकामा त्यस्ता अरू थुप्रै पोखरी छन्। सामाजिकरूपमा ती पोखरी पुनःस्थापित हुने संभावना कमै देखिन्छ। त्यसैले, कमसेकम व्यापारिक संभावना बोकेका पोखरीमा सरकारले प्रबर्धन गर्न खोजिरहेको सार्वजनिक­निजी साझेदारी अवधारणाअन्तगर्त व्यापारीहरूले हात हाल्ने हो भने पोखरीहरू सुन्दरढंगबाट पुनःस्थापित हुनुका साथै काठमाडौंको सौन्दर्य बढ्नेथियो र लगानीकर्तालाई फाइदा पनि हुनेथियो। काठमाडौंको मुटुमा अवस्थित सानो र ठीकैको 'गार्डेन अफ ड्रिम्स' त व्यापारिकरूपबाट सफलतापूर्वक संचालन हुन सकिरहेको छ भने, अत्यन्त रमणीय केन्द्रका रूपमा विकसित हुनसक्ने संभावना बोकेका उपत्यकाका कयौं पोखरीलाई लगानीकर्ताले दीर्घकालीन भाडामा लिएर व्यापारिक प्रयोजनका लागि विकास गरेमा ती निश्चितरूपमा नाफामूलक व्यवसाय बन्नेछन्।



उपत्यकाको कंवि्र्कटको जंगलका माझ ठाउँठाउँमा रूखैरूखले घेरिएका, कमलका फूल फुलेका, घाम र छायाँमा सुस्ताउन सकिने, खानपानको व्यवस्था हुने त्यस्ता रमणीय तलाउमा पर्यटक, युवकयुवति, प्रेमीप्रेमिका, बूढाबुढी सबै आकर्षित हुनेछन्। त्यस्ता कयौं पोखरी सांस्कृतिक महत्वका भएकाले सांस्कृतिक सम्पदाको सम्बर्धनमा चासो देखाउने नेपाल इनभेस्टमेन्ट बैंक र त्यसका अध्यक्ष तथा प्रमुख कार्यकारी पृथ्वीबहादुर पाण्डेको ध्यान त्यता आकर्षित भइदिए कति राम्रो हुनेथियो?


म हरेक दिन काठमाण्डौंको दक्षीणमा अवस्थित भैंसेपाटीको ओरालो हुँदै काममा जाँदा, उद्योगपति उपेन्द्र महतोको नाममा राखिएको 'महतो मार्ग' देख्छु। उनले आफ्नो घर छेउको बाटो पीच गरिदिएकाले उनको नाममा त्यस बाटाको नामाकरण गरिएको हो। म अरू कयौं धनाढ्य बसोबास गर्ने बाटाहरूबाट हिँडेको छु। जताततै बेहाल देखिन्छ बाटाहरूको। ती बाटालाई धनाढ्यहरूले राम्रो बनाइदिने हो भने संबन्धित समुदायले तीनै धनाढ्यको नाममा ती बाटाको नामाकरण गर्न संभवतः कुनै आपत्ति जनाउने छैनन्। कसैले निश्चित् रकम खर्च गरेर निश्चित् दूरीको बाटो तोकिएको मापदण्डअनुरूप बनाइदिन्छ र त्यसको स्याहारसंभार गरिदिन्छ भने सो बाटोलाई उसैको नाममा नामाकरण गर्दा केही हानि नहोला। बनोस्न चौधरी मार्ग, खेतान मार्ग, बैध्य मार्ग, ज्योति मार्ग आदिआदि।



के फरक पर्‍यो र? राम्रा सडकले सहरकै शोभा बढ्छ। त्यस्तै, हरेक दिन कार्यालय जाँदा मेरो आँखा पुलचोकको एउटा खण्डमा बाटोको माझमा बिरुवा लगाएर बनाइएको सुन्दर 'डिभाइडर'मा पर्छ। त्यसमा राखिएको सानो सूचनामा 'हिमालयन डिस्टिलरी लिमिटेडद्वारा गर्वका साथ संरक्षित' लेखिएको छ र त्यस डिभाइडरलाई राम्रोसँग सम्बर्धन पनि गरिएको छ। त्यसबाट सो बाटोको शोभा त गजबले बढेको छ नै, साथसाथै हिमालयन डिस्टिलरीको सानदार विज्ञापन पनि भएको छ।


धनाढ्य व्यापारीहरू गच्छेअनुसार माथि चर्चा गरिएको चम्पादेवी आयोजनादेखि बाटोमा सुन्दर डिभाइडर निर्माण गर्नेसम्मका अनगिन्ति काम गर्नसक्ने सामर्थ्य राख्छन्, जसबाट उनीहरूको व्यापारिक हित हुनुका साथै सहरको संस्कृति, सौन्दर्य र अर्थतन्त्रको प्रवर्धन पनि हुन्छ। यी मेरो सपनाका व्यापारिक संसारका एकाध सोचाइमात्र हुन् जुन सदा सपनामैं सीमित रहन सक्छन्। तर के विपनामै व्यापार गर्ने र सक्नेहरूबाट त्यस्ता काम होलान्?



थानकोट–चन्द्रागिरि केबलकार

थानकोटदेखि चन्द्रागिरिसम्मको केबलकार आगामी डेढ वर्षभित्र सञ्चालनमा आउने भएको छ । काठमाडौं फन पार्क प्रा लि ले  नर्माण गर्न लागेको सो केबलकारमा सवा २ अर्ब रुपैयाँ लाग्ने अनुमान छ । ‘केबलकार २०७१ को दशैं  सम्ममा सञ्चालन गर्ने लक्ष्य लिएर काम अगाडि बढाएका छौं ’ आई एमई ग्रुप का कार्यकारी अध्यक्ष एवम् मुख्य लगानीकर्ता चन्द्र ढकालले आभियानसँग भने ।

केबलकारको दूरी २ दशमलव २ किलोमिटर रहनेछ । कम्पनीले केबलकार निर्माणका लागि ७ सय २० रोपनी जग्गा किनिसकेको ढकालले जानकारी दिए । वातावरणीय प्रभाव मूल्याङ्कन (ईआईए) सम्पन्न भइसकेको छ । ‘विस्तृत आयोजना प्रतिवेदन (डीपीआर) अन्तिम चरणमा पुगेको छ,’ अर्का लगानीकर्ता अम्बिकाप्रसाद पौडेलले भने  ‘पूर्वाधार निर्माण शुरू गर्ने तयारीमा छौं ।’ पार्कले थानकोट स्थित त्रिभुवन पार्क नजिकैबाट चन्द्रागिरिमा रहेको इच्छापुरेश्वर महादेव मन्दिरसम्म केबलकार पुर्‍याउन लागेको हो । केबलकारको बटम स्टेशनमा मनोरञ्जन पार्क, चन्द्रागिरिमा अत्याधुनिक प्रविधिको रिसोर्टका साथै भ्यू टावर पनि निर्माण गरिने पौडेलले जानकारी दिए । ‘२१औं शताब्दी सुहाउँदो प्रविधि तथा सुविधा दिई महादेव मन्दिरको प्रवद्र्धनको योजनामा छौं ’पार्कका अर्का एक सञ्चालक ज्ञानबहादुर जीसीले भने ।

काठमाडौं आएका पर्यटकमध्ये आधाले केबलकार चढ्ने अपेक्षा कम्पनीले गरेको छ । ‘वार्षिक १० लाखभन्दा बढी तीर्थयात्रुलाई केबलकार चढाउने लक्ष्य छ,’ पौडेलले भने । केबलकारको बटममा सञ्चालन हुने पार्कमा बालबालिका तथा वयस्कका लागि उपयुक्त मनोरञ्जन गतिविधि समावेश गरिने उनले बताए । चन्द्रगिरिमा सय कोठाको रिसोर्ट निर्माण गरिने पनि उनले बताए । १० देखि १२ ओटा कटेज रहने सो रिसोर्टमा २ सय जनासम्मको सेमिनार हलको व्यवस्थासमेत गरिनेछ । पार्कका प्रर्वतकहरूमा भाटभटेनी सुपर मार्केट ग्रूपका अध्यक्ष मीनबहादुर गुरुङ, गैरआवासीय नेपाली उत्तम नेपाल, एलाइट क्यापिटलका सीईओ ज्ञानबहादुर जीसी, हाथवे इन्भेष्टमेण्ट नेपालका प्रबन्ध निर्देशक अम्बिकाप्रसाद पौडेल र आईएमई ग्रूपका ढकाल रहेका छन् ।

काठमाडौं-चन्द्रागिरि केबलकार सञ्चालनमा आउने

काठमाडौं उपत्यकाको परिचयका रुपमा रहेको पर्यटकीय महत्वलाई प्रविधिसँग जोड्दै अगाडि बढाउने उद्देश्यका साथ केबलकार निर्माण गर्न लागिएको सो संस्थाका संस्थापक अम्बिकाप्रसाद पौडेलले जानकारी दिए ।
विज्ञान, प्रविधि तथा वातावरण मन्त्रालयबाट वातावरणीय प्रभाव मूल्याङ्कन (इआइए) गराइसकेको र केबलकार उपलब्ध गराउने कम्पनीको खोजीमा रहेको बताउँदै संस्थापक पौडेलले जर्मनी, फ्रान्स र स्विजरल्यान्डको कुन कम्पनी उपयुक्त हुन्छ भन्ने बारेमा कुराकानी भइरहेको जानकारी दिए ।
'मुख्य कुरा हामीलाई प्रविधिमा विश्वसनियताको जरुरत रहेको छ, सोही कारण हामीले संसारभरिकै केबलकार निर्माताहरुसँग एकसरो छलफल गरिसकेका छौँ, सबैसँग गरिएको छलफलको आधारमा कुन कम्पनी उपयुक्त हुन्छ भन्ने छानेर नै केबलकार आयात गरिन्छ' रासससँगको कुराकानीमा पौडेलले भने ।
थानकोट त्रिभुवन पार्कदेखि चन्द्रागिरिसम्म २ दशमलब ४ किलोमिटर लम्बाइ रहेको सो आयोजनाका लागि करिब रु दुई अर्ब लागत लाग्ने बताइएको छ।
लागतका लागि सरकारी तथा निजी क्षेत्रका बैंकहरुसँग पनि कुराकानी अगाडि बढेको र केबलकारको स्टेसनका लागि आवश्यक पर्ने ८० रोपनी जग्गासमेत रु ४० करोडमा खरिद गरिसकेको छ।
यसअघि चितवनको चेरेसदेखि मनकामना मन्दिरसम्म केबलकार सञ्चालन गरिसकेको मनकामना दर्शन प्रालिसँग पनि केबलकार सञ्चालनको अनुभव र त्यसमा प्रयुक्त भएको प्रविधिका बारेमा छलफल भएको सञ्चालकहरुले जानकारी दिएका छन्।
हामीले विगत तीन वर्षदेखि अथकरुपमा केबलकार सञ्चालनका लागि विभिन्न सरकारी तथा गैरसरकारी निकायहरुमा धायौँ, तीनवर्षको अथक प्रयासपछि मन्त्रालयले वातावरणीय प्रभाव मूल्याङ्कनको प्रतिवेदन पास गरिदिएको छ र केबलकार सञ्चालनका लागि संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले समेत स्वीकृति प्रदान गरिसकेको छ,' पौडेलले भने ।
कतिवटा केबलकार सञ्चालन गर्ने भन्ने विषयमा पनि संस्थापकहरु छलफल गरिरहेको र प्रविधि कुन उपयुक्त हुन्छ त्यसका आधारमा ३२ वटा कि २६ वटा बक्स टुङ्गो लाग्ने बताइएको छ।
आठ सिट क्षमताको केबलकार भएमा २६ वटासम्म र ६ सिट क्षमताका भए ३२ वटासम्म सञ्चालनमा ल्याउन सकिने पौडेलले बताए ।
केबलकारले प्रतिघन्टा अधिकतम् एक हजार यात्रुलाई सुविधा प्रदान गर्ने बताइएको छ। वार्षिक १० लाखभन्दा बढी यात्रुलाई सुविधा दिने गरी केबलकारको निर्माण हुन लागेको छ।
केबलकार सञ्चालनका लागि तल्लो स्टेसनसम्म पूर्णरुपमा बाटो पुगिसकेको र चन्द्रागिरिसम्म पनि कच्ची सडक पुगिसकेको अवस्थामा केबलकार सञ्चालकहरुले बनिसकेको सडकको समेत स्तरोन्नति गर्ने बताएका छन्।
संस्थापक पौडेल भने, 'बनिसकेको सडकलाई हामी केही मात्रामा स्तरोन्नति गर्छौं, र पैदल यात्राका लागि पनि पैदल बाटो बनाउँछौँ, जसका कारण केबलकार सञ्चालनमा सहजता पैदा होओस्।'
केबलकार सामुदायिक वन क्षेत्रको ७२० रोपनी क्षेत्रफलमा पर्ने भएकाले सरकारी प्रक्रियाअन्तर्गत वातावरणीय प्रभाव मूल्याङ्कन गर्नुपर्ने भएकाले लामो समय लागेको बताइन्छ।
संस्थापक पौडेलका अनुसार सोको प्रतिवेदन पनि स्वीकृत भइसकेकाले पूर्वाधार निर्माण अगाडि बढाउन बाटो खुलिसकेको छ।
थानकोटस्थित त्रिभुवनपार्क नजिकैबाट चन्द्रागिरिमा रहेको इच्छापुरेश्वर महादेव मन्दिरसम्म केबलकार निर्माण गरी सञ्चालन गर्न लागेको छ।
योजनाअनुसार केबलकारको तल्लो स्टेसनमा मनोरञ्जन पार्क, चन्द्रागिरिमा अत्याधुनिक प्रविधिको रिसोर्टका साथ एक भ्यूटावर पनि निर्माण गरिने बताइएको छ।
केबलकारको तल्लो स्टेसनमा मनोरञ्जन पार्कमा चिल्डे्रन र वयस्क दुवैका लागि उपयुक्त हुने मनोरञ्जनात्मक गतिविधि समावेश गर्न लागिएको छ। बालरेल, पानीको फोहरासँगको मनोरञ्जन गतिविधि पार्कमा राखिनेछ।
यसैगरी, केबलकार चढेर चन्द्रागिरि पुग्ने यात्रुका लागि चन्द्रागिरिडाँडामा सुविधा सम्पन्न रिसोर्ट पनि सञ्चालन गरिने भएको छ। संस्थापक पौडेलका अनुसार प्रारम्भिक चरणमा ५० कोठे सो रिसोर्टमा सबैखालका सुविधा उपलब्ध गराइने छ।
उनका अनुसार १० देखि १२ वटा कटेज रहने सो रिसोर्टमा २०० जनासम्मको सेमिनार हलसमेत निर्माण गरिनेछ।
चन्द्रागिरि काठमाडौँ उपत्यकाकै सबैभन्दा अग्लो डाँडो भएकाले त्यहाँ रहने भ्यूटावरबाट आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक आकर्षण गर्न सकिने पनि पौडेलेले जानकारी दिए ।
संस्थापक पौडेलका अनुसार सो केबलकारका लागि आइएमई ग्रुप, भाटभटेनी ग्रुप, अस्ट्रेलिया बस्ने गैरआवासीय नेपाली उत्तम नेपाल, इलाइट क्यापिटलका अध्यक्ष ज्ञानबहादुर जिसी, हाथवे इन्भेस्टमेन्ट नेपालका प्रबन्ध निर्देशक अम्बिकाप्रसाद पौडेल संस्थापक सञ्चालक रहेका छन् ।
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले यसअघि काठमाडौँको शिवपुरी, ललितपुरको फूलचोकी, रसुवाको गोसाइँकुण्ड, दोलखाको कालिञ्चोक, मुस्ताङको मुक्तिनाथ र गुल्मीको रेसुङ्गामा केबलकार सञ्चालनको सम्भाव्यता अध्ययन गरेको थियो।
मन्त्रालयले अध्ययन गरेका सबै स्थानमा केबलकार सञ्चालनको सम्भाव्यता देखिए पनि काठमाडौँको चन्द्रागिरिमा मात्र निजी क्षेत्रले केबलकार बनाउन चासो देखाएको हो।
मनकामना दर्शन प्रालिले सञ्चालनमा ल्याएको मनकामना केबलकार पछिल्लो समयमा नेपालको परिचयकै रुपमा स्थापित भएकाले सञ्चालकहरुले चन्द्रागिरिको केबलकारलाई पनि असाध्यै महत्व दिएर सञ्चालनमा ल्याउन खोजेका हुन्।
मौसम खुलेको बेला चन्द्रागिरिबाट विश्वकै सर्वोच्च शिखर सगरमाथासमेत देखिने भएकाले पर्यटकीय गतिविधिका लागि पनि सो आयोजना उत्कृष्ट हुने विश्वास लिन सकिन्छ।